Upadłość może zostać ogłoszona jedynie wobec ściśle określonej kategorii dłużników, którzy stali się niewypłacalni. Jeżeli warunki przewidziane w Prawie upadłościowym nie zostaną spełnione, to wniosek o ogłoszenie upadłości nie będzie mógł zostać uwzględniony przez sąd.
Trwający kryzys gospodarczy powoduje, że coraz więcej firm boryka się z naprawdę poważnymi problemami finansowymi. Jeżeli nie uda się ich rozwiązać, może okazać się, że koniecznym stanie się ogłoszenie upadłości. Jednak upadłość jest przeznaczona jedynie dla tych dłużników, którzy podlegają przepisom Prawa upadłościowego. Poza tym muszą oni stać się niewypłacalni – przy czym kwestia niewypłacalności również została uregulowana przez ustawodawcę. Kiedy więc można ogłosić upadłość firmy?
Kiedy ogłasza się upadłość?
Aby móc ogłosić upadłość danego podmiotu, muszą zostać spełnione przesłanki podmiotowe i przedmiotowe. W pierwszej grupie chodzi o odpowiedź na pytanie, wobec kogo można ogłosić upadłość, w drugiej zaś o ustalenie, w jakich okolicznościach jest to możliwe. Zgodnie z art. 5 ust. 1 Prawa upadłościowego przepisy tej ustawy – o ile inne regulacje prawne nie stanowią inaczej – stosuje się do przedsiębiorców w rozumieniu kodeksu cywilnego. Tym samym, upadłość może zostać ogłoszona przede wszystkim w stosunku do osób fizycznych, osób prawnych oraz jednostek organizacyjnych posiadających tylko zdolność prawną, które prowadzą we własnym imieniu działalność gospodarczą lub zawodową.
Poza tym upadłość może zostać ogłoszona w stosunku do:
- spółek z ograniczoną odpowiedzialnością, prostych spółek akcyjnych i spółek akcyjnych nieprowadzących działalności gospodarczej;
- wspólników osobowych spółek handlowych, ponoszących odpowiedzialność za zobowiązania spółki bez ograniczenia całym swoim majątkiem;
- wspólników spółki partnerskiej.
Upadłość może zostać ogłoszona jedynie do tych ze wskazanych powyżej podmiotów, które stały się niewypłacalne(art. 10 Prawa upadłościowego). Czym więc jest niewypłacalność?
Na czy polega niewypłacalność dłużnika?
Stosownie do art. 11 ust. 1 Prawa upadłościowego dłużnik jest niewypłacalny, jeżeli utracił zdolność do wykonywania swoich wymagalnych zobowiązań pieniężnych. Jest to ogólna definicja mająca zastosowanie do wszystkich podmiotów, co do których ogłoszenie upadłości jest dopuszczalne. Ponadto tak ujęta niewypłacalność odnosi się także do osób fizycznych nieprowadzących działalności gospodarczej, które ubiegają się o ogłoszenie upadłości konsumenckiej.
Aby ułatwić ocenę, czy dłużnik jest niewypłacalny, ustawodawca wprowadził szereg domniemań. Zgodnie z przepisami Prawa upadłościowego zakłada się, że:
- dłużnik utracił zdolność do wykonywania swoich wymagalnych zobowiązań pieniężnych, jeżeli opóźnienie w wykonaniu zobowiązań pieniężnych przekracza trzy miesiące;
- dłużnik będący osobą prawną albo jednostką organizacyjną nieposiadającą osobowości prawnej, której odrębna ustawa przyznaje zdolność prawną, jest niewypłacalny także wtedy, gdy jego zobowiązania pieniężne przekraczają wartość jego majątku, a stan ten utrzymuje się przez okres przekraczający dwadzieścia cztery miesiące.
W tym obszarze funkcjonuje jeszcze jedno istotne domniemanie wyrażone w art. 11 ust. 5 Prawa upadłościowego. Zgodnie z tym przepisem ustawodawca przyjmuje, że zobowiązania pieniężne dłużnika przekraczają wartość jego majątku, jeżeli zgodnie z bilansem jego zobowiązania – z wyłączeniem rezerw na zobowiązania oraz zobowiązań wobec jednostek powiązanych – przekraczają wartość jego aktywów, a stan ten utrzymuje się przez okres przekraczający dwadzieścia cztery miesiące.
Można jednak udowodnić, iż rzeczywistość jest inna, niż założył to ustawodawca. W przypadku ogłoszenia upadłości chodzi tu o wykazanie, że pomimo zachodzenia okoliczności wskazanych w przedstawionych powyżej domniemaniach dłużnik nadal jest wypłacalny, czyli zachowuje zdolność do regulowania swoich wymagalnych zobowiązań pieniężnych.
Podstawa prawna:
- art. 5, 10 i 11 ustawy z 28 lutego 2003 r. – Prawo upadłościowe (tekst jedn. Dz.U. z 2022 r., poz. 1520 ze zm.)