Postępowanie gospodarcze stosuje się przede wszystkim w sprawach pomiędzy przedsiębiorcami. Powinno ono przebiegać szybko i bez zbędnych formalności.
Prowadzącym działalność gospodarczą w zdecydowanej większości przypadków zależy na szybkich rozstrzygnięciu ich spraw przez sądy. Tylko wtedy orzeczenie ma znaczenie z biznesowego punktu widzenia, pozwalając przedsiębiorcy na stosunkowo szybkie odzyskanie swoich należności. Niestety w praktyce osiągnięcie tego celu jest bardzo trudne. Jednocześnie remedium na przewlekłość postępowań sądowych ma być procedura gospodarcza uregulowana w kodeksie postępowania cywilnego. Czym się ona charakteryzuje?
Jakie sprawy rozpoznaje się w postępowaniu gospodarczym?
W pierwszej kolejności warto zauważyć, że w procedurze gospodarczej rozpoznaje się sprawy podlegające rozpoznaniu w procesie. Tym samym przepisy te nie odnoszą się do spraw rozpoznawanych w postępowaniu nieprocesowym. Natomiast katalog spraw, które rozstrzyga się w procedurze gospodarczej został określony w art. 458(2) par. 1 kodeksu postępowania cywilnego. Obejmuje on dwanaście różnych kwestii, jednak do najczęściej spotykanych można zaliczyć sprawy:
- ze stosunków cywilnych między przedsiębiorcami, nawet jeżeli jeden z nich zaprzestał już prowadzenia działalności gospodarczej;
- z umów o roboty budowlane oraz ze związanych z procesem budowlanym umów służących wykonaniu robót budowlanych;
- ze stosunku spółki;
- z umów leasingu;
- przeciwko osobom odpowiadającym za dług przedsiębiorcy;
- o nadanie klauzuli wykonalności tytułowi egzekucyjnemu, którym jest orzeczenie sądu gospodarczego prawomocne lub podlegające natychmiastowemu wykonaniu albo ugoda zawarta przed tym sądem.
Jednocześnie warto pamiętać, że w procedurze gospodarczej nie rozpoznaje się spraw dotyczących podziału majątku wspólnego wspólników spółki cywilnej po jej ustaniu.
O czym pamiętać w postępowaniu gospodarczym?
Ustawodawca w postępowaniu gospodarczym stawia przede wszystkim na szybkość na załatwiania spraw. Tej logice poddane są właściwie wszystkie przepisy regulujące przebieg tej procedury, w tym m.in. dotyczące sposobu doręczania stronom postępowania dokumentów. Otóż w pozwie i w odpowiedzi na pozew powód oraz pozwany powinni wskazać swój adres e-mail. Jednak strony mogą oświadczyć, że nie posiadają takich adresów. Niespełnienie tych wymagań stanowi brak formalny, uniemożliwiający nadanie pismu dalszego biegu.
W ramach sprawy gospodarczej – co do zasady – strony nie mogą występować z nowymi roszczeniami, a w pozwie i w odpowiedzi na pozew należy powołać wszystkie twierdzenia i dowody. Poza tym w sprawach gospodarczych jedynie wyjątkowo przesłuchuje się świadków. Zgodnie z art. 458(10) k.p.c. dowód z zeznań świadków sąd może dopuścić jedynie wtedy, gdy po wyczerpaniu innych środków dowodowych lub w ich braku pozostały niewyjaśnione fakty istotne dla rozstrzygnięcia sprawy.
Co to jest umowa dowodowa?
Problematyka umowy dowodowej została określona w art. 458(9) kodeksu postępowania cywilnego. Przede wszystkim umowa dowodowa znajduje zastosowanie tylko w sprawach, które dotyczą stosunku prawnego wynikającego z umowy. W takich okolicznościach strony mogą zdecydować, że przeprowadzenie określonych dowodów w sprawie będzie niedopuszczalne. Jednak umowę dowodową należy zawrzeć pisemnie lub ustnie przed sądem. Bez zachowania tej formy będzie ona nieważna.
Nieważna jest również umowa dowodowa zawarta pod warunkiem lub z zastrzeżeniem terminu. Jeżeli jednak umowa dowodowa jest ważna, to sąd nie może dopuścić dowodu, który został w jej treści wyłączony przez strony. Natomiast na nieważność lub bezskuteczność umowy dowodowej można powołać się najpóźniej na posiedzeniu, na którym powołano się na tę umowę, a jeśli uczyniono to w piśmie procesowym – najpóźniej w następnym piśmie procesowym albo na najbliższym posiedzeniu.
Podstawa prawna:
- art. 458(9) i art. 458(10) ustawy z 17 listopada 1964 r. Kodeks postępowania cywilnego (tekst jedn. Dz.U. z 2021 r., poz. 1805 ze zm.)